غلظت کلسیم در برخی از گیاهان حتی اگر به ده درصد وزن خشک نیز برسد، علائم مسمومیت ایجاد نمی کند. در سیب و گلابی، به خاطر نگهداری آن ها به مدت طولانی تر، تاثیر مقدار کلسیم میوه در حفظ کیفیت آن در طول مدت انبارداری نمایان تر است. برای مطالعه ادامه مقاله با ما همراه باشید…
مقدمه بر کمبود کلسیم در سیب و گلابی و عوارض آن :
غلظت کلسیم در برخی از گیاهان حتی اگر به ده درصد وزن خشک نیز برسد، علائم مسمومیت ایجاد نمی کند. در سیب و گلابی، به خاطر نگهداری آن ها به مدت طولانی تر، تاثیر مقدار کلسیم میوه در حفظ کیفیت آن در طول مدت انبارداری نمایان تر است. به دلیل نقش کلسیم در استحکام دیواره سلولی، میوه هایی که تجمع کلسیم در آن ها بیشتر است، قابلیت و طول عمر انبارداری در آن ها افزایش می یابد و در کشور ما یکی از علل مهم پایین بودن کیفیت میوه و گل های شاخه بریده و در نتیجه پایین بودن خاصیت انبارداری آن ها، کمی غلظت کلسیم در آن ها می باشد.
کلسیم در گیاه سبب نفوذپذیری غشاء های سلول شده، با پکتین ها در دیواره سلول و تیغه های بین سلولی نمک هایی را تشکیل می دهد. همچنین کلسیم در فعالیت آنزیم های مختلف در سلول های مریستمی گیاه نقش دارد و در فرآیند هورمونی دخالت دارد. این عنصر در استحکام و کیفیت میوه موثر می باشد.
کمبود کلسیم در گیاه سبب می شود تا برگ های آن شکل طبیعی خود را از دست داده، نوک آنها عقب برگشته، حاشیه ی آن ها پیچیدگی پیدا کند. سطح برگ ها اغلب ناهموار شده، روی آن ها لکه های نکروتیک قهوه ای رنگ ظاهر می شود. علایم کمبود کلسیم در بعضی از گیاهان به ندرت ظاهر می شود. چنانچه درختان در زمین های شنی کشت شده باشند در صورتیکه پتاسیم خاک بالا باشد کمبود کلسیم موجب ریزش برگ ها می شود. اگر مقدار پتاسیم خاک کم و منیزیم آن بالا باشد ریزش برگ ها در اثر کمبود کلسیم چندان زیاد نخواهد بود.
نشانه های کمبود کلسیم در برگ به صورت لکه های نکروزه
اولین علایم کمبود کلسیم در مرکبات مرگ جوانه های انتهایی است. حاشیه برگ ها و بافت بین رگبرگ ها زرد می شود. بسیاری از برگ ها بر اثر کمبود کلسیم کوچک تر و ضخیم تر می شوند. در برخی موارد در اثر کوتاه تر شدن رگبرگ اصلی، برگ ها در ظاهر به شکل قلب در می آیند. ریزش قبل از موعد برگ ها و خشک شدن سرشاخه ها و به دنبال آن رشد کم جوانه های جانبی از علایم دیگر کمبود کلسیم است.
کمبود کلسیم در میوه های درختان جوان و با افزایش ازت و پتاسیم ظاهر می شود. به طور کلی در اثر کمبود کلسیم، میوه های مرکبات ترش می شوند. برای رفع کمبود کلسیم در گذشته از سنگ گچ (Lime stone ) استفاده می شد. در بعضی از مناطق استفاده از کلسیم محلول در آب آبیاری کمک شایانی در رفع کمبود کلسیم گیاهان می کند. کمبود کلسیم را می توان با استفاده از محلول دودرصد آهک به صورت محلول پاشی بر طرف کرد.
زیادی کلسیم در خاک موجب بالا رفتن PH خاک و قلیایی شدن آن می شود و در نتیجه کمبود عناصر فسفر، آهن، منگنز، روی، بر و مس را تشدید می کند.
مسمومیت ناشی از زیادی کلسیم در سیب
این عارضه معمولا در اثر کمبود کلسیم بعد از برداشت در سیب ایجاد می شود. عواملی مانند بالا بودن نسبت تعداد برگ به تعداد میوه، کمی محصول و تناوب باردهی در تشدید این عارضه نقش دارد. موقعی که محصول درخت کم و ازت خاک زیاد باشد رشد رویشی شاخه ها تا اواخر تابستان ادامه می یابد. افزایش شاخ و برگ و رشد رویشی درختان موجب افزایش سطح تعرق می شود. برگ هایی که تعرق بیشتر دارند مواد معدنی شیره خام از جمله کلسیم را به سمت خود می کشند و در نتیجه کلسیم کمتری به داخل میوه ها می روند. در اثر کمبود کلسیم بسیاری از سلول های اپیدرمی و زیر آن در نزدیک گلگاه میوه تخریب شده، تبدیل به لکه های نکروتیک می شوند. این لکه ها ممکن است در میوه های انبار و روی درخت و همچنین در حین حمل و نقل ظاهر شوند.
نشانه های عارضه Bitter pit در روی میوه ی سیب
به منظور کنترل این عارضه و کاهش خسارت، محلول پاشی کلرور کلسیم به غلظت ۵ تا ۱۰ در هزار به همراه مویان (سیتووت) در طول فصل رشد توصیه می شود.
در موقع تهیه کلرور کلسیم می توان با افزودن مخلوط سولفات مس، سولفات روی و اسید بوریک (از هر کدام ۵ در هزار) PH محلول کلرور کلسیم را به هفت کاهش داد و یا می توان میوه های سیب را پس از برداشت در محلول ۴ درصد کلرور کلسیم غوطه ور نمود.
کاهش مصرف کودهای ازته، تنظیم آبیاری و جلوگیری از تنش خشکی، جلوگیری از هرس شدید زمستانه در کاهش خسارت موثرند.
این عارضه به شکل لکه های قهوه ای رنگ سفت، روی میوه های سیب و گلابی ظاهر می شوند. ظهور لکه ها در گلابی بیشتر است. کلسیم در تقسیم سلول نقش دارد. در میوه هایی که دچار کمبود کلسیم باشد یک ماه پس از تقسیم طبیعی در سلول ها، هسته ی آن ها بدون تقسیم سیتوپلاسم در درون سلول تقسیم می شوند و این امر موجب پارگی دیوار سلول اولیه می شود. این عارضه به نام لکه چوب پنبه ای معروف است و این عارضه بیشتر در گلابی دیده می شود. برای کنترل این عارضه و کاهش خسارت، محلول پاشی درختان با کلرور کلسیم به نسبت ۵ تا ۱۰ در هزار در طول فصل رشد (اواخر بهار و تابستان) توصیه می شود.
لکه چوب پنبه ای سیب و گلابی
لهیدگی، بیشتر در سیب قرمز لبنانی دیده می شود. در این عارضه میوه های سیب و گلابی سفتی خود را از دست می دهند. علت اصلی این عارضه کمبود کلسیم و دمای پایین انبار است.
بر اساس گزارشLooney (۱۹۷۷) محلول پاشی کلرور کلسیم با غلظت ۵ درصد حدود دو هفته قبل از برداشت این عارضه را بشدت کاهش می دهد. به منظور جلوگیری از لهیدگی و حفظ سفتی بافت میوه، محلول پاشی ۵ تا ۱۰ در هزار کلرور گلسیم به اضافه مویان (سیتووت) به غلظت ۲۵ در هزار در ۳ الی ۴ نوبت الزامی است. نوبت اول حداکثر ۴ هفته بعد از گلدهی، مرحله دوم ۱۴ روز بعد از گلدهی مرحله اول (گلدهی) و نوبت سوم ۱۴ روز قبل از برداشت میوه ها انجام می شود.
مصرف کلرور کلسیم به نسبت ۵ در هزار در سه هفته قبل از برداشت موجب کاهش تولید اتیلن و تنفس میوه ها می شود و عمر نگهداری آن ها افزایش می یابد.
عوامل متعددی در بروز عوامل فیزیولوژیک در سیب، گلابی و سایر میوه ها دخالت دارند. تلفیق عملیات باغبانی و استفاده از مواد شیمیایی در طول رشد دوره میوه، زمان برداشت و بعد از برداشت و رعایت موارد زیر سبب کاهش خسارت و کنترل این عوارض می شود:
۱- شناخت نیازهای کودی و آبیاری به موقع از ضروریات هستند.
۲- مصرف کودهای ازته به مقدار زیاد موجب کاهش کلسیم میوه در انبار می شود.
۳- باید از هرس شدید در زمستان و هرس سبز در تابستان خودداری کرد چون سبب تحریک رشد رویشی شده، در این صورت جذب کلسیم در برگ ها بیشتر از میوه می شود.
۴- باید از هرس شدید در زمستان و هرس سبز در تابستان خودداری کرد چون سبب تحرک رشد رویشی شده، در این صورت جذب کلسیم در برگ ها بیشتر از میوه ها می شود.
۵- باید تدابیری اندیشید که درختان تولید میوه های متوسط کنند چون میوه های درشت به علت کمی غلظت کلسیم مستعد بروز لکه تلخی و لهیدگی هستند.
۶- میوه ها را باید بعد از برداشت در صورت امکان سرد و سپس انبار کرد.
۷- از نگهداری طولانی مدت میوه هایی که از درختان جوان و یا از درختان کم بار برداشت شده باید خودداری نمود چون به علت کمبود کلسیم در آن ها، دچار لکه تلخی می شوند.
۸- در طول فصل رشد می توان درختان را با کلرور کلسیم ۵ تا ۱۰ در هزار به اضافه ۲۵ در هزار رویان (سیتووت) محلول پاشی کرد و یا میوه ها را بعد از برداشت در ترکیبات کلسیم دار غوطه ور کرد. این عمل لکه تلخی و نرمی بافت میوه را کاهش و عمر نگهداری آن ها را در انبار افزایش می دهد.
منبع : الهی نیا، س. ع. قارچ و بیماری شناسی گیاهی (جلد دوم). ۱۳۹۳٫ انتشارات دانشگاه گیلان.
گرد آورنده : سپیده مدنی- کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
ممنون مطالبی خوب و مفیدی بود
سلام و درود خواهشمندیم چنانچه از عملکرد ما انتقاد و یا پیشنهاد و همچنین رضایتی دارید در قالب یک فایل صوتی با ذکر نام و نام خانوادگی و همچنین شهر یا روستا از طریق تلگرام به شماره تلگرام زیر ارسال بفرمایید. هدف ما رفع مشکلات و جلب رضایت شما و کسب انرژی از پیام های شماست مشتاقانه منتظر دریافت پیام صوتی شما هستیم با تشکر مجموعه کشاورزی آنلاین ۰۹۱20979892
دیدگاهتان را بنویسید