مقالات اف اس پی مارکت
جدول تغذیه مرکبات در شمال و جنوب ایران
همان گونه که قبلا هم به آن اشاره شد نیاز واقعی درختان به عناصر غذایی و رفع کمبود آن ها از طریق تجزیه برگ و خاک امکان پذیر است. چون قریب به اتفاق باغداران به آزمایشگاه های تعیین نیاز کودی دسترسی ندارند با استفاده از نتایج حاصله در شمال ایران جدول کودی زیر برای درختان ۱ تا ۱۰ ساله مناسب تشخیص داده شده است.
جدول تغذیه مرکبات در شمال و جنوب ایران
همان گونه که قبلا هم به آن اشاره شد نیاز واقعی درختان به عناصر غذایی و رفع کمبود آن ها از طریق تجزیه برگ و خاک امکان پذیر است. چون قریب به اتفاق باغداران به آزمایشگاه های تعیین نیاز کودی دسترسی ندارند با استفاده از نتایج حاصله در شمال ایران جدول کودی زیر برای درختان ۱ تا ۱۰ ساله مناسب تشخیص داده شده است. قطعا این جدول نمی تواند یک جدول ایده آل و ثابتی باشد و نیاز واقعی درخت ها را رفع کند.
لازم به یادآوری است که استفاده کودهای دامی و شیمیایی در ده سال اول بیشتر برای تقویت درختان برای رسیدن به سطح باردهی است. چون درختان مرکبات بیشترین محصول خود را از سال دهم به بعد تولید می کنند. یعنی بهره برداری اقتصادی از سال دهم به بعد شروع می شود.
از سال دهم به بعد میزان کودهای اصلی درختان مرکبات براساس میزان میوه تولید شده آن ها محاسبه می شود. بر این اساس برای هر ۱۵ کیلو میوه برداشت شده میزان کودی که باید داده شود طبق فرمول زیر خواهد بود:
سولفات آمونیوم ۲۱% ۴۰۰ گرم
سوپر فسفات تریپل ۵۰ گرم
سولفات پتاسیم ۱۰۰ گرم
دادن این مقدار کود سبب می شود تا کمبود آن در همان سال تامین شده، برای باردهی سال بعد آماده شود. باغداران جنوب و شمال کشور در مورد میزان کود مورد نیاز درختان ده سال به بالای خوداز فرمول ساده زیر استفاده می کنند.
میزان ازت خالص مورد نیاز برای هرسال از سن درخت * ۱۰۰گرم
میزان پتاسیم خالص مورد نیاز برای هر سال از سن درخت * ۲۵گرم
میزان فسفر خالص مورد نیاز برای هر سال از سن درخت * ۲۵ گرم
بنابراین برای درخت۱۰ ساله نیاز به ۱۰۰۰ گرم ازت،۵۰۰گرم پتاسیم و ۲۵۰ گرم فسفر خالص است. چون کودهای ذکرشده در بالا به شکل خالص نیست و به صورت سولفات آمونیوم ۲۱%، فسفات پتاسیم۵۰% وسوپرفسفات تریپل ۴۸% به به بازار عرضه می شوند بنابراین فرمول فوق را می توان براساس درصد کودهای موجود در بازار بصورت زیر برای باغداران توصیه کرد:
میزان سولفات آمونیوم مورد نیاز برای هرسال از سن درخت ضرب در ۵۰۰ گرم
میزان سولفات پتاسیم مورد نیاز برای هرسال ازسن درخت ضرب در۱۰۰ گرم
میزان سوپر فسفات تریپل مورد نیاز برای هرسال از سن درخت ضرب در ۵۰ گرم
چنانچه باغداران از فرمول و دستورالعمل فوق برای کوددهی باغ خود استفاده کرده باشند می توانند از سال سیزدهم به بعد فسفر را از فرمول کودی خود حذف کنند و بعد از آن هر سه سال یک مرتبه از آن استفاده کنند. چون میزان قابل توجهی فسفر به وسیله ذرات خاک در زمین ذخیره می شوند. از کودهای دامی نیز به همین طریق یعنی هرسه سال یک مرتبه می توان به میزان ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار مصرف کرد.
کودهای میکرو :
از جمله عناصر کم مصرف مورد نیاز مرکبات عبارتند از منیزیم ، آهن، روی، منگنز و مس. این عناصر هر چند که جزء عناصر کم مصرف می‌باشند اما همین مقدار که حتماً باید برای درخت تأمین شود، چون این عناصر بسیاری از عملیات حیاتی گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثلاً با کم شدن آهن، روی و منگنز، برگهای درخت رو به زردی رفته و علاوه بر کاهش محصول مقدار بار دهی به تدریج سر شاخه‌ها لخت و درخت ضعیف می‌شود.
با مصرف کودهای میکرو تا حد زیادی می‌توان پدیده‌ی سال‌آوری را کنترل کرده و مقاومت درخت را به سرما افزایش داد.
زمان مناسب مصرف این عناصر در زمستان و در محل ریشه‌های موئین گیاه است و بهتر آن است که به همراه کود حیوانی و به صورت چالکود زیر قطره چکانها مصرف شود. برای تامین میکروالمنت های مورد نیاز گیاه می توان از روش محلول پاشی نیز استفاده کرد. در هر سال سه بار محلول پاشی با کود میکرو توصیه می شود:
نوبت اول – ده روز قبل از ظهور جوانه های گل (اواخر اسفند یا اوایل بهار)
نوبت دوم – بعد از ریزش گلبرگها و فندقه شدن میوه ها
نوبت سوم – موقعی که میوه ها به قطر ۴ تا ۵سانتیمتر رسیده باشند.
جدول ۱- طبقه بندی گیاهان از نظر نیاز به عناصر پرمصرف ازت، فسفر و پتاس (سالاردینی، ۱۳۵۸)
جدول ۲- مقدار نیاز به عناصر کم مصرف برای گیاهان پر نیاز (سالاردینی، ۱۳۵۸ )
جدول کودی برای درختان ۱ تا ۱۰ ساله در شمال کشور (ابراهیمی ۱۳۶۱)
طریقه استفاده از کودهای دامی و شیمیایی در باغ های مرکبات :
کودهای دامی برای فعالیت باکتری های مفید، اصلاح خواص فیزیکی و نگه داری رطوبت خاک بسیار مهم بوده از سله بستن خاک جلوگیری می کند. کود دامی باید کاملا پوسیده باشد و در عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتی متری اطراف درخت در اوایر متحدالمرکز ر یخته شود. معمولا ریشه درختان بالاتر از ۱۵ سال ۳۰ سانتی متر جلوتر از سایه انداز (پیرامون) درخت قرار دارند. طریقه عمل این است که از سال دوم بعد از کاشت درخت در زمین اصلی دایره ای به عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر در سایه انداز درخت حفر می کنند و در آن به طور یکنواخت کود دامی را طبق دستورالعمل می ریزند و روی آن را با خاک می پوشانند. کود مرغی تازه برای درختان مرکبات مضر است. باید کود مرغی به مدت یک سال به طریق صحیح در محل سرپوشیده انبار و پس از تخمیر کامل در باغات مورد استفاده قرار گیرند. بهتر است کود مرغی را به نسبت مساوی با ماسه بادی مخلوط و بعد استفاده کرد.
کوددهی مرکبات از طریق روش چالکود
یک نکته اساسی در خصوص مصرف کود حیوانی این می باشد؛ چون این کود‌ها برای پوسیده شدن از ازت خاک استفاده می‌کند، بنابراین باید در نظر داشت که از کودهای کاملاً پوسیده استفاده کرد و یا اگر کود کاملاً پوسیده نشده است مقداری کود ازته برای تسهیل در پوسیده شدن کود حیوانی مصرف شود.
برای اینکه نتیجه مطلوب از مصرف کودهای شیمیایی به دست آید باید کلیه کودهای فسفره، پتاسه و به اضافه یک سوم سولفات آمونیوم مورد نیاز درخت را در نیمه بهمن تا ۱۵ اسفند به زمین داد و بقیه سولفات آمونیوم را دو قسمت کرد، یک قسمت را در اوایل اردیبهشت و قسمت دوم را در نیمه دوم خرداد استفاده کرد. به علت بالا رفتن دستمزد کارگران می توان به ناچار توصیه کرد که کودهای شیمیایی را به جای سه نوبت در دو نوبت یک نوبت در ۱۵ اسفند و نوبت دوم را در نیمه دوم خرداد به زمین بدهند. (یعنی در نوبت دوم فقط دو سوم کود سولفات آمونیوم باقیمانده به زمین داده می شود.)
کودهای شیمیایی را بسته به سن درخت باید با فاصله ۱۵ تا ۵۰ سانتی متری از طوقه درخت به زمین داد. بنابراین از این فاصله به بعد کودهای شیمیایی را باید تا ۳۰ سانتی متری خارج از سایه انداز (پیرامون) درخت به طور یکنواخت در سطح زمین پخش کرد، سپس با نوک بیل یا شن کش آن ها را با خاک مخلوط کرد.
بهتر است کودهای شیمیایی را موقعی مصرف کرد که حداقل ۲۴ ساعت بعد احتمال بارندگی باشد در غیر اینصورت باید درختان را آبیاری نمود. این طریقه مصرف در زمین های مسطح معمول است. در زمین های شیب دار باید کودهای شیمیایی را در خندقی به عمق ۱۰ سانتی متر در پیرامون درخت ریخت و روی آن ها را با خاک پوشاند تا از شستشوی آن ها بعد از یک بارندگی شدید جلوگیری به عمل آید.
منبع : س. ع. الهی نیا. ۱۳۹۳٫ قارچ شناسی و بیماری شناسی گیاهی. انتشارات دانشگاه گیلان.
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید