لکه شکلاتی یکی از مهم ترین بیماری های باقلا است که در اکثر مناطق کشت این محصول در دنیا دیده شده است. بر اساس گزارش موسسه CABI در سال ۲۰۰۵، این بیماری از ۳۶ کشور دنیا گزارش شده است و بیشتر در مناطق مرطوب دنیا، نظیر اروپا و کشورهای حوزه ی مدیترانه، حائز اهمیت می باشد.
در ایران، این بیماری از استان های شمالی و استان های خوزستان گزارش شده است.توضیحات بیشتر در ادامه مقاله…
Broad bean chocolate spot
لکه شکلاتی یکی از مهم ترین بیماری های باقلا است که در اکثر مناطق کشت این محصول در دنیا دیده شده است. بر اساس گزارش موسسه CABI در سال ۲۰۰۵، این بیماری از ۳۶ کشور دنیا گزارش شده است و بیشتر در مناطق مرطوب دنیا، نظیر اروپا و کشورهای حوزه ی مدیترانه، حائز اهمیت می باشد.
در ایران، این بیماری از استان های شمالی و استان های خوزستان گزارش شده است.
بیماری در اکثر مناطق کشت باقلا در دنیا شایع می باشد. علایم لکه شکلاتی عمدتا روی برگ ها به وجود می آید، اما ساقه و گل ها نیز در شرایط مساعد آلوده می شوند.
روی برگ ها، علایم از نقطه های ریز قهوه ای مایل به قرمز تا لکه های گرد و پراکنده با حاشیه قهوه ای مایل به قرمز و دارای قطر بیش از ۵ میلی متر و متن برنزه متغیر می باشد.
تحت شرایط بهینه در دمای ۲۰-۱۸ درجه و رطوبت نسبی ۱۰۰-۹۰ درصد، آلودگی ممکن است حالت تهاجمی و پیشرفته پیدا کرده یعنی لکه ها دیگر محدود نبوده و به هم متصل می شوند تا اینکه تمام سطح برگ تیره رنگ و تخریب می شوند.
در این حالت برگچه ها از بین رفته و برگ ها قبل از بلوغ ریزش پیدا می کنند. اسپورها تنها طی مرحله تهاجمی تولید می شوند. در شرایط رطوبت طولانی، بیماری ممکن است به صورت اپیدمی در آمده و خسارت های سنگینی به محصول وارد کند.
علایم بیماری لکه شکلاتی روی برگ باقلا
لکه های روی ساقه معولا قرمز، قهوه ای تیره یا سیاه رنگ و طویل بوده، ممکن است به نوارهایی به طول چند سانتی متر تبدیل شوند.
علایم بیماری لکه شکلاتی روی ساقه
علایم بیماری لکه شکلاتی باقلا با علایم ناشی از کنه پاقرمز قابل اشتباه است. نشانه های کنه به صورت وصله های نقره ای رنگ شروع می شود که بعدا قرمز مایل به قهوه ای (مشابه رنگ لکه شکلاتی) می شود، لکه ها بزرگ و به شکل نامنظم تشکیل می شود.
آسیب کنه معمولا طی مرحله گیاهچه و روی برگ های زیرین دیده می شود.
علایم ناشی از کنه پاقرمز روی برگ باقلا
عامل بیماری قارچ Botrytis fabae از گروه قارچ های ناقص می باشد. کنیدی های قارچ، تخم مرغی تا بیضوی به ابعاد ۲۰-۱۱* ۲۹-۱۴ میکرومتر بوده و سختینه ها، کوچک، گرد تا بیضوی و سیاه، به تعداد زیاد تولید می شود.
علاوه بر B. fabae، گونه یB. cinerea نیز ممکن است همراه با لکه های آلوده مشاهده شود. ابعاد کنیدی های این گونه ۱۸-۶* ۱۱-۴ میکرومتر و کوچک تر از B. fabae می باشد.
مرحله جنسی این قارچ،fuckeliana Botryotinia است که به ندرت روی میزبان مشاهده می شود.
از بین دو گونه معرفی شده به عنوان عامل بیماری، قارچ B. cinerea از توان بیماری زایی بالاتری برخوردار بوده و بر اساس تحقیقی در انگلستان، به ازای هر یک درصد آلودگی، به طور متوسط ۳ درصد به عملکرد خسارت وارد می شود، در حالیکه خسارت متوسط ناشی از B. fabae به ازای یک درصد آلودگی، نیم درصد می باشد.
کنیدی و کنیدیوفورهای گونه Botrytis fabae (تصویر سمت چپ) و گونه Botrytis cinerea (تصویر سمت راست)
کلنی های گونه های مختلف قارچ بوتریتیس روی محیط کشت
شدت بیماری با توجه به شرایط محیطی، از سالی به سال دیگر متغیر می باشد. مناطق مرطوب با بارندگی سالیانه بیش از ۳۵۰ میلیمتر، دارای بیشترین خطر ابتلا به بیماری هستند.
علت این امر این است که آلودگی، رشد و تولید اسپورها در شرایط گرم و مرطوب سریع تر اتفاق می افتد مانند جنوب استرالیا که شرایط گرم و مرطوب در بهار حاکم می باشد.
گرچه قارچ بذر زاد است ولی بقایای قارچ و فرآیند آغاز بیماری کاملا مشخص نیست. مدارک اخیر پیشنهاد می کنند که بذر آلوده منبع مهمی برای آلودگی نمی باشد. ظاهرا قارچ به صورت اسکلرت درخاک یا بقایای گیاهی، بقایای خود را حفظ می کند و یا روی میزبان های واسط باقی می ماند.
برای آغاز آلودگی نیازی به وجود آب آزاد در روی گیاه نیست و تنها وجود رطوبت نسبی ۸۵ تا ۱۰۰ درصد نیاز می باشد.
کنیدی های تولید شده روی برگ های آلوده طی مرحله تهاجمی، به وسیله باد به بوته ها یا مزارع مجاور منتشر می شوند.
هنگامیکه گیاهان به وسیله بعضی از عوامل تنش زا، نظیر کمبود مواد معدنی، آب گرفتگی یا تراکم بالای بوته ها ضعیف شوند، مرحله تهاجمی قارچ تشدید می شود.
یخ زدگی و خسارت های ناشی از از عوامل دیگر در طول زمستان و اوایل بهار می تواند موجب استقرار قارچ شود. دمای مناسب برای توسعه بیماری ۲۰-۱۵ درجه سانتی گراد رخ می دهد. برای آغاز آلودگی نیازی به وجود آب آزاد در روی گیاه نیست و تنها وجود رطوبت نسبی ۸۵ تا ۱۰۰ درصد نیاز است.
چرخه بیماری لکه شکلاتی باقلا
کنترل لکه شکلاتی از طریق بذر عاری از بیماری و اقدامات زراعی نظیر تناوب، شخم زدن یا سوزاندن بقایای محصول و کاهش تراکم بوته تنها تا حدودی موفق بوده است.
اعمال روش های زراعی مناسب برای تقویت رشد گیاه و جبران تنش های ناشی از کمبودهای مواد غذایی، زه کش ضعیف و عوامل دیگر میتواند موثر باشند.
به منظور افزایش سرعت خشک شدن سطح گیاه و کاهش میزان رطوبت، انتخاب زمین مناسب، افزایش فاصله ردیف های کشت و انتخاب ردیف های کشت در جهت شرقی – غربی می تواند مفید باشد. استفاده از قارچ کش ها تا زمانی مفید است که تا اوایل یا اواسط دوره گلدهی، زمانیکه لکه ها حالت تهاجمی ندارند انجام شود.
برای کنترل بیماری از قارچ کش های خانواده تریازول (نظیر پروپیکونازول و تبوکونازول) و قارچ کش های مانکوزب و کاپتان در شروع بیماری در بوته های جوان به نسبت دو در هزار استفاده می شود.
تناوب : زمینی را برای کشت باقلا انتخاب کنید که حداقل ۵۰۰ متر از مزارعی که در فصل گذشته باقلا در آن کاشته شده بود، فاصله داشته باشد و حداقل تا دو سال قبل در آن باقلا کاشته نشده باشد.
بذر : منبع مهمی از نظر آلودگی نیست اما می تواند بیماری را به مزارع جدید باقلا وارد نماید.
واریته های مقاوم : در منطقه استرالیای غربی، رقم Icarus از مقاومت متوسطی نسبت به لکه شکلاتی برخوردار است اما در شرایط این منطقه گلدهی آن دیر اتفاق می افتد و عملکرد آن پایین می باشد.
منبع : آقاجانی، م.ع. ۱۳۸۸٫ راهنمای شناسایی و مدیریت بیماری های باقلا.
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید