ساق سیاه بیماری خطرناک غده ها، قطعات بذری و بوته های سیب زمینی است.
این بیماری در آفریقا، آسیا، اروپا، آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی شیوع دارد. ساق سیاه در فصول مرطوب و در مزارع آبیاری شده یک بیماری جدی است، در ایالات متحده و در بعضی از مزارع تا ۱۰% آلودگی نشان می دهند.در ادامه مقاله همراه ما باشید…
Blackleg disease of potato
Pectobacterium carotovorum subsp. atrosepticum
ساق سیاه بیماری خطرناک غده ها، قطعات بذری و بوته های سیب زمینی است.
این بیماری در آفریقا، آسیا، اروپا، آمریکای شمالی، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی شیوع دارد. ساق سیاه در فصول مرطوب و در مزارع آبیاری شده یک بیماری جدی است، در ایالات متحده و در بعضی از مزارع تا ۱۰% آلودگی نشان می دهند.
بیماری ساق سیاه در اسکاتلند شایع بوده و آلودگی حدود ۳۰ یا حتی ۵۰% را موجب می شود ( ریچ، ۱۹۸۳). این بیماری در سال ۱۳۶۴ برای اولین بار در تعداد معدودی از مزارع سیب زمینی رقم آئولا، در اصفهان مشاهده شده و باعث آسیب و خسارت گردیده است ( بهار و دانش، ۱۳۶۵).
غده های بذری سیب زمینی بعد از کاشت و غده های تولید شده قبل از برداشت ممکن است توسط عوامل مولد پوسیدگی نرم آلوده شوند.
در ابتدا، روی بافت آلوده، لکه کوچک آبکی به وجود می آید که به تدریج بزرگ تر و عمیق تر شده و بافت نرم می گردد، به طوریکه با اندک فشاری از بافت سالم جدا می شود.
غده های آلوده برنزه تا کرم رنگ و لزج شده، بوی نامطبوعی تولید می کنند (Perombelon & Kelman 1980. Hooker 1981 ).
علائم ساق سیاه سیب زمینی ممکن است در هر مرحله از رشد گیاه رخ دهد و معمولا از قطعات بذری شروع شده، ممکن است به صورت نواحی آب سوخته کوچک در قاعده ساقه یا تمام طول آن، توسعه یابد. گیاهان آلوده به صورت راست و سیخکی رشد می کنند.
موقعی که گیاه کوچک است برگ ها زرد شده و به طرف بالا لوله ای می شوند. در قسمت بالای ناحیه سیاه شده، بافت های آوندی ساقه اغلب بی رنگ و مغز ساقه سیاه می شود. شاخ و برگ کلروز شده، به تدریج برگچه ها و در نهایت تمام گیاه پژمرده و خشک می شود.
نشانه های بیماری ساق سیاه در اندام های هوایی
نسوج آلوده نرم، پلاسیده و حالت لزج پیدا می کند و دسته های آوندی آن ها تغییر رنگ می یابد.
در بوته های آلوده بافت غده در محل اتصال استولون نرم و تیره رنگ می شود.
در برش طولی غده تغییر رنگ و فساد بافت ها در امتداد محور طولی مشاهده شد که به طور نامنظم به طرف خارج توسعه می یابد. در غده های آلوده مرز بافت سالم و آلوده نیز کاملا مشخص است و این دو نوع بافت بآسانی قابل تفکیک است.
نشانه های ساق سیاه بر روی غده سیب زمینی
خسارت ناشی از Pectobacterium carotovorum subsp. atrosepticum روی سایر میزبان ها
عامل بیماری باکتری است به نام Pectobacterium carotovorum subsp. atrosepticum (Van Hall) Dye که روی محیط کشت آئوزین متیل بلو (Eosine methylen blue) پرگنه های ریز و بر آمده با حاشیه نامنظم و به رنگ سبز متالیک ایجاد می نماید.
در ضمن روی محیط کشت های انتخابی کریستال ویولت (Crystal violet) و سدیم پلی کتیک (Sodium poly pectate) نیز حفرات ریز و عمیق (Deep pits ) ایجاد می نماید.
این باکتری گرم منفی، متحرک، میله ای کوتاه و به ابعاد ۱٫۵ تا ۳*۰٫۶تا ۰٫۹ میکرومتر می باشد و می تواند قندهای لاکتوز و آلفا متیل گلوکزاید (α- metyle glucoside) را استفاده نماید.
ساکارز را احیاء می کند و در دمای ۳۶ درجه سانتی گراد رشد نمی نماید. قادر به ایجاد گاز از گلوکز نبوده و به آنتی بیوتیک اریترومایسین حساسیت ندارد (بهار و دانش ۱۳۶۵ ).
کلنی باکتری Pectobacterium carotovorum روی محیط کشت های مختلف
زمستان گذرانی این باکتری در خاک و غده های آلوده است. این بیماری به وسیله چاقوی آلوده به هنگام قطع کردن غده ها، از غده های آلوده به هنگام قطع کردن غده ها، از غده های آلوده به سالم منتقل می شود.
حشرات مخصوصا مگس دانه خوار ذرت Hylemia forilega و H. plantura بیماری را از غده ای بذری آلوده به غده های سالم منتقل می سازند.
شرایط نامساعد جهت التیام سریع سطوح تازه بریده شده غده ها، همان شرایطی است که توسعه بیماری را مساعد می سازد. کاشت گیاهان حساس در خاک های مرطوب گیاه را مستعد توسعه بیماری می نماید.
چرخه زندگی بیماری پوسیدگی نرم یا ساق سیاه سیب زمینی
یکی از راه های موثر جهت کنترل ساق سیاه کاشت غده های سالم است که باید به طور کامل بدون اینکه قطعه قطعه گردند کاشته شوند.
چنانچه غده های بریده شده برای کاشت استفاده گردد. قبل از کاشت سطوح بریده شده بایستی چوب پنبه ای شوند. غده های بذری را باید قبل از برش در دمای ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتیگراد قرار داد. قطعات بریده شده را سپس به مدت ۲ روز در دمای فوق و رطوبت نسبی بالا نگهداری می نمایند.
در این مدت بایستی تهویه خوب بوده و هوا در بین و اطراف غده ها در جریان باشد تا از ایجاد گرما جلوگیری شود. از کاشت غده ها در خا ک های سرد و مرطوب که چوب پنبه ای شدن و سبز کردن غده ها را به تاخیر می اندازد باید خودداری کرد.
برقراری شرایط بهداشتی در نگهداری غده ها جهت به حداقل رساندن آلودگی و همچنین جلوگیری از آلودگی به وسیله مگس دانه خوار ذرت و مگس های میوه بسیار مهم می باشد.
افزایش مصرف ازت یا کوددهی کامل و متعارف گیاه سیب زمینی موجب کاهش آلودگی می گردد. کاشت ارقام مقاوم از بهترین روش های مبارزه است (ریچ، ۱۹۸۳ ).
منبع : سلطانی نژاد، س و همکاران. مطالعه خصوصیات فنوتیپی و بیماری زایی پکتوباکتریوم های مولد پوسیدگی نرم در استان خوزستان. جلد ۴۱٫ ۱۳۸۴٫
اعتباریان. ح، ر. ۱۳۸۷٫ بیماری های سبزی و صیفی و روش های مبارزه با آن ها. انتشارات دانشگاه تهران.
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید