آیا می خواهید در مورد بیماری شانکر گوجه فرنگی اطلاعاتی بدست بیاورید؟ شانکر و پژمردگی باکتریای گوجه فرنگی براثر Clavibacter michiganese subsp. Michiganense ایجاد می شود. بیماری در بسیاری از مناطق دنیا وجود دارد و موجب خسارت قابل توجهی می شود. بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی در ایران، اولین بار در سال ۱۳۶۷ از منطقه ارومیه در استان آذربایجان غربی گزارش گردید.
نشانه های بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی روی برگ
شانکر و پژمردگی باکتریای گوجه فرنگی براثر Clavibacter michiganese subsp. Michiganense ایجاد می شود. بیماری در بسیاری از مناطق دنیا وجود دارد و موجب خسارت قابل توجهی می شود. بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی در ایران، اولین بار در سال ۱۳۶۷ از منطقه ارومیه در استان آذربایجان غربی گزارش گردید. این بیماری موجب زخم (شانکر)، پژمردگی و خشکیدگی یک طرفه در بوته و ایجاد لکه روی برگ و میوه شده و در نهایت به زوال کامل گیاه منجر می گردد. پژمردگی بوته ها یکی از متداول ترین علائم بیماری است که با تهاجم باکتری به اوندهای چوب و آبکش، کورتکس و مغز ساقه ایجاد می شود.
روی برگ ها :
لبه برگ های قسمت های پایینی گیاه، لکه های سفید تاول مانند نشان می دهند که با افزایش سن، قهوه ای می شوند و به هم می پیوندند. برگ ها پژمرده می شوند، به سمت بالا و به داخل می پیچند و بعدا قهوه ای رنگ و پژمرده می شوند ولی نمی ریزند. پژمردگی ممکن است تدریجی و یک برگچه بعد از برگچه ی دیگر توسعه یابد، یا به صورت عمومی ظاهر شود و بخش عمده ای از شاخ و برگ ها را از بین ببرد. پژمردگی از برگ های پایینی شروع می شود که ابتدا لکه های آبسوخته قهوه ای روشن بین رگبرگ ها ایجاد شده و سپس پژمردگی و مرگ برگ ها روی می دهد.
روی ساقه :
با پیشرفت بیماری نوارهای کوتاه کم رنگ روی ساقه، دمبرگ، دمبرگچه ها و اغلب در محل اتصال دمبرگ ها به ساقه تشکیل می شود. سپس ترک هایی در این نوارها ظاهر می شود و شانکرها را تشکیل می دهند در شرایط مرطوب این شکاف ها اغلب با تراوشات باکتریایی همراه است. در برش طولی ساقه های آلوده، بافت های آوندی قهوه ای رنگند و حفره هایی بزرگ در مغز و بخش پوست ساقه دیده می شود که به سوی سطح خارجی امتداد دارند و شانکرها را می سازند.
برش طولی از ساقه های آلوده به بیماری شانکر باکتریایی گوجه فرنگی
روی میوه :
در هوای مرطوب یا بارانی توده های لزجی از باکتری ها از ترک ها به خارج تراوش می کنند و با پخش شدن و انتقال آن ها به برگ ها و میوه ها، آلودگی ثانویه رخ می دهد. روی میوه، لکه های کوچک، کم عمق، آب سوخته و سفید به وجود می آید که مرکز آن ها بعدا کمی برجسته، زمخت و زردرنگ می شوند. این لکه ها سرانجام شبیه چشم پرنده متشکل از مرکز قهوه ای و هاله پیرامونی سفید رنگ در می آید که ویژگی این بیماری است. تغییر رنگ بافت های آوندی در تمام طول آوندها ادامه دارد و به میوه ها می رسد که در آنجا هم به سمت بیرونی و سطح میوه و هم به سطح درونی و مرکز دانه ها پیش می رود و در مرکز این میوه ها، حفره های کوچک تیره رنگ ممکن است ایجاد شود. علائم روی میوه همیشه دیده نمی شود اما اگر ظهور پیدا کند به تشخیص بهتر بیماری کمک می کند.
لکه های معروف به لکه چشم پرنده ای که در اثر آلودگی به شانکر باکتریایی روی میوه گوجه فرنگی پدید می آید
جنس کلاوی باکتر جزء باکتر های گرم مثبت بوده، باسیلی شکل و کم و بیش خمیده، غیر متحرک، هوازی، اکسیداز منفی و کاتالاز مثبت می باشد. روی محیط کشت NA کلنی های تخم مرغی شکل به رنگ زرد مایل به نارنجی ایجاد می کند.
کلنی باکتری Clavibacter michiganese subsp. Michiganense روی محیط کشت NA
باکتری ها در سطح یا درون بذر و در بعضی از مواقع در بقایای گیاهی و در خاک زمستان گذرانی می کنند. در موارد کمی با انتقال باکتری از بذر به برگ های لپه ای یا برگ های کامل گیاهچه ها، آلودگی اولیه به وجود می آید. ولی اکثر آلودگی ها بر اثر نفوذ باکتری ها از طریق باران توام با باد در زخم هایی است که روی ریشه، ساقه، برگ و میوه هنگام نشاکاری یا عملیات درگر از قبیل بستن بوته ها با نخ و هرس ایجاد می شود. باکتری به محض قرار گرفتن در داخل گیاه، وارد بافت آوندی می شود و عمدتا در آوند چوبی تکثیر می یابد و حرکت می کند. از آوند چوب وارد آوند آبکش، مغز و پوست ساقه می شود و حفره هایی به وجود می آورد که به ظهور شانکر منتهی می شوند.
چرخه باکتری آلودگی اولیه از بذرها شروع شده و توسط ادوات آلوده به سایر گیاهان منتقل می شود
-به کار بردن بذور و نشاهای سالم و عاری از بیماری
-جمع آوری و انهدام بوته های آلوده، بوته های خودروی گوجه فرنگی و گیاهان هرز میزبان
-سترون سازی خاک خزانه ها
-جلوگیری از وارد شدن آسیب مکانیکی به نشاها
-سم پاشی حفاظتی با سموم حاوی مس مثل بردوفیکس و استرپتومایسین در خزانه
منابع :
الهی نیا، علی. قارچ و بیماری شناسی گیاهی. جلد دوم. ۱۳۹۳٫ انتشارات دانشگاه گیلان.
بیماری شناسی گیاهی اگریوس. جلد سوم.
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید