در این مقاله شب پره گاما و راه های مقابله با آن را بررسی میکنیم، این حشره پلی فاژ است و لارو آن از برگ عده زیادی از گیاهان زراعی تغذیه و در مواردی به آنها خسارت وارد می کند. میزبانهای این حشره در ایران شامل چغندر قند، کاهو، یونجه، نخود، کلم، سیب زمینی، سویا، آفتابگردان، ذرت، شبدر، کتان، کرچک، شاهدانه، عده زیادی از سبزیجات و علفهای هرز به ویژه سلمک و تاج خروس می باشد.
حشره بالغ شب پره گاما
Syn.: Phytometra gamma L.
Plusia circumflexa L.
(Lep., Noctuidae)
این آفت در کلیه مناطق چغندر کاری ایران به ویژه مناطق شمالی، اصفهان، شیراز، همدان، کرمانشاه و احتمالا سایر مناطق کشور انتشار دارد. این حشره در سراسر اروپا، کشورهای آسیای میانه، الجزایر و مصر نیز انتشار دارد. این حشره پلی فاژ است و لارو آن از برگ عده زیادی از گیاهان زراعی تغذیه و در مواردی به آنها خسارت وارد می کند. میزبانهای این حشره در ایران شامل چغندر قند، کاهو، یونجه، نخود، کلم، سیب زمینی، سویا، آفتابگردان، ذرت، شبدر، کتان، کرچک، شاهدانه، عده زیادی از سبزیجات و علفهای هرز به ویژه سلمک و تاج خروس می باشد.
اندازه بدن در افراد بالغ نسبتاً بزرگ ۲۰ – ۱۵ میلیمتر و عرض بدن با بالهای باز ۴۵ – ۳۸ میلیمتر است. بالهای جلویی به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای و گاهی تیره بوده که روی هر یک از آنها یک لکه نقره ای به شکل حرف یونانی گاما وجود دارد و به این جهت به شب پره گاما معروف است. بالهای عقبی به رنگ زرد متمایل به خاکستری بوده که ریشک های اطراف آنها سفید و همراه با نقاط تیره می باشد.
تخم ها سفید متمایل به سبز یا زردند. مسطح، به قطر ۱-۵/۰ میلیمتر و ارتفاع ۲/۰- ۴/۰ میلیمتر می باشد.
تخم و لاروهای سن یک شب پره گاما
این شب پره اغلب به رنگ سبز متمایل به زرد و پوشیده از موهای ریز با قاعده سیاه رنگ می باشد. فقط سه جفت پای شکمی دارد که دو جفت آنها در وسط، حلقه های ۵ و ۶ قرار گرفته و یک جفت آنها دمی ( حلقه دهم ) است و به همین جهت لاروهای این حشره به حالت قوسی و وجبی راه می روند. طول لارو ۳۵ – ۳۲ میلیمتر و عرض آن ۲ میلیمتر است.
لارو سنین مختلف شب پره گاما
شفیره به رنگ قهوه ای تیره در داخل پیله نسبتاً شفاف و بیضی شکلی که لارو سن آخر قبل از شفیره شدن می تند تشکیل می شود. آخرین حلقه بدن شفیره کشیده بوده و دارای یک جفت قلاب خمیده در انتها و ۴ جفت قلاب در اطراف بدن دارد.
شفیره سن آخر شب پره گاما داخل پیله
لاروهای سن پس از ظهور ۱ زیر برگها استراحت کرده و از سن ۲ شروع به تغذیه می کنند که زیاد خسارت نمی زنند. تغذیه لارو سن ۳ سبب مشبک شدن برگها می شود و سنین ۴ و ۵ تمام قسمتهای برگ را می خورند. لارو این پروانه گیاهان زراعی را به علف های هرز و برگ های جوان را به برگ های مسن ترجیح می دهند.
این آفت بر روی کلزا از زمانی ظاهر می شود که گیاه در مرحله گلدهی و ظهور کپسولها می باشد. از کپسولها تغذیه می کند و باعث از بین بردن گلها و کپسولها می گردد.
خسارت شب پره گاما از برگ
زمستانگذرانی این حشره به صورت لارو در لابه لای برگهای خشکیده زیر کلوخه ها، داخل بقایای گیاهی و خاک می باشد. در بهار پس از گرم شدن هوا تبدیل به شفیره می شود. حشرات کامل پس از اینکه ظاهر شدند جفتگیری و تخمگذاری می کنند. تخمها به صورت انفرادی یا دسته ای روی میزبان قرار داده می شود هر حشره ماده به طور متوسط ۵۰۰ عددتخم می گذارد. پس از تخریج تخمها لاروهای سن اول که کم تحرک هستند خارج شده و بیشتر از کناره برگها تغذیه می کنند. لاروهای سنین بالا تمام قسمتهای برگ را مورد تغذیه قرار می دهند. این آفت معمولاً قادر به ایجاد ۴ – ۳ نسل در سال است در مناطق گرمسیر ممکن است تعداد نسل افزایش یابد. این آفت پروازهای طولانی دارد و تا ۵۰ کیلومتری می تواند پرواز نماید و خود را به نقاط دیگر برساند. نسل اول آفت که از اردیبهشت ماه ظاهر می شود برای چغندرکاری مضر می باشد.
الف) زراعی : شخم عمیق پس از برداشت محصول، کشت زود و بموقع، از بین بردن علفهای هرز سبب کاهش جمعیت لارو و شفیر های زمستانگذران می باشد.
ب) بیولوژیک : در روی این آفت محموعه ای از زنبورها و مگس های پارازیتوئید، بالتوری ها و حتی پرندگان فعال هستند. زنبورهای پارازیتوئید از خانواده های ایکنومونیده ، براکنیده و تاکنیده می باشند.
ج) میکروبی : دایپل و باکتوسپین با ماده مؤثر B.T به صورت تنها یا مخلوط با حشره کشها نتایج بسیار رضایتمندی در کنترل لاروهای آفت دارد.
د) شیمیایی : از سموم زیر برای کنترل آفت می توان بهره گرفت :
دیازینون ۲ لیتر در هکتار – دورسبان ۳ – ۲ لیتر در هکتار – اکامت ۵/۱ – ۱ لیتر در هکتار. پودر وتابل دیپترکس %۸۰ به نسبت یک کیلوگرم در هکتار. لاروین Df 80 درصد به نسبت یک کیلوگرم در هکتار.
منبع : خانجانی، م. آفات گیاهان زراعی ایران. ۱۳۹۱٫ انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید