آفات مهم جالیز - آموزش کشاورزی و باغبانی | با ارائه بهترین مقالات کشاورزی

آفات مهم جالیز :

شته جالیز :

Aphis gossypii

Homoptera : Aphididae

مانند دیگر شته ها با مکیدن شیره گیاهی باعث پیچیدن برگ ها وعدم رشد سر شاخه ها می گردد . به علاوه عسلک فراوان حاصل از آن روی گیاهان را می پوشاند که قارچ های ساپروفیت روی آن رشد کرده و باعث فو ماژین می شوند.

ناقل ۷۰ نوع بیماری ویروسی در گیاهان می باشد.

در ایران مرحوم افشار آن را جزء آفات پنبه وجالیز وسبزی وگیاهان صنعتی و علوفه ای گزارش کرد.دواتچی وتقی زاده آن را به عنوان آفات مرکبات و فرح بخش این آفت را از روی گوجه فرنگی وخربزه و هندوانه وخیار گزارش کرده است.

زیست شناسی شته جالیز :

در مناطق گرمسیری سیکل زندگی آن Anholocyclic بوده و در مناطق سردسیر به صورت holocyclic می باشد . در شرایط عادی طول عمر یک حشره از بدو تولد تا مرگ یک ماه طول می کشد .

کنترل شیمیایی شته جالیز :

اگر شته ها موجب پیچیدگی برگ شوند یا تولید گال نمایند از سموم سیستمیک مانند اکسی دمتون متیل ( متاسیستوکس ) و تیومتون ( اکاتین ) استفاده می شود ولی اگر موجب پیچیدگی نشوند از پریمیکارپ ( پریمور) که یک شته کش اختصاصی است استفاده می شود.

برای مبارزه با شته های سبزی و جالیزی از هپتنوفوس ( هوستاکوییک) استفاد ه می شود.

۱- دیکلرووس ( ددواپ ) EC50% و ۲-۱٫۵ در هزار

۲- پیریمیکارب ( پریمور ) wp50% و ۰٫۷- ۰٫۵ کیلوگرم درهکتار

۳- هوستاکوئیک EC 50% و ۱لیتر درهکتار

۴- پی متروزین ( چس ) WG 50%و ۰٫۵ کیلو گرم

مگس خربزه :

Myiopardalis pardalina

Diptera : Tephritidae

آفت خربزه و طالبی وخیار وکدو و گرمک و دستنبو و به طور کلی گیاهان خانواده کدوییان می باشد.

زیست شناسی مگس خربزه :

در حشرات این خانواده رگ subcostal همیشه در انتها با یک زاویه قائمه خمیدگی نشان می دهد وقبل از آن که به لبه بال برسد محو می گردد . زمستان را بصورت شفیره در عمق ۸ تا ۱۰ سا نتی متری خاک به سر می برد.

در اواسط بهار که بوته های خربزه شروع به گل دادن می کنند مگس ها خارج شده و با تخمریز خود میوه هایی را که تازه از گل در آمده اند را سوراخ می کنند و از شیره هایی که از آن خارج می گردد تغذیه می نمایند. ۷ تا ۱۰ روز پس از خروج و تغذیه و مگس ها جفت گیری کرده و ماده ها تخمهای خود را در داخل پوست میوه می گذارند.

تخمریزی انفرادی است و هر مگس ماده حدود ۱۰۰ عدد تخم می گذارد.بین ۳ تا ۶ روز بعد لاروهای ریز سفید رنگ از تخم ها خارج شده و شروع به تغذیه از قسمت های گوشتی میوه می نما یند. به این ترتیب گوشت میوه را سخت و قهوه ای رنگ کرده و باعث نا مرغوبی آن می شوند.دوره لاروی در تابستان یک تا دو هفته ولی در پا ییز سه هفته به طول می انجامد. سوراخ خروجی لارو در روی میوه کاملا” نمایان است.

لاروها پس از رشد کامل در خاک افتاده تبدیل به شفیره می شوند. در عین حال تعداد زیادی از این لاروها درون میوه های آلوده تبدیل به شفیره می گردند . میوه های آلوده در اثر فعالیت میکرو ارگانیسم های بیماری زا که اغلب هنگام تخمریزی مگس ها به درون میوه راه یافته اند فاسد می شوند . دوران شفیرگی این مگس ۲ تا ۳ هفته ولی در پا ییز بیشتر است. این مگس ۲ تا ۳ نسل دارد و در شیراز ۴ نسلی است.

کنترل مگس خربزه :

۱- مبارزه زراعی بدین ترتیب صورت می گیرد که میوه کوچک را در برگ گیاه پیچیده و زیر خاک می گذارند تا از حمله مگس محفوظ بماند . این عمل هنگام گل گیری خربزه و طالبی انجام می گیرد.

۲- سه تا چهار نوبت سم پاشی بوسیله فوزالون ( زولون ) امولسیون ۳۵ درصد یا دیازینون ۶۰ درصد به نسبت ۱٫۵ لیتر در هکتار و اولین سم پاشی زمانی است که اکثر میوه ها فندقه باشند . بعد از ۶ روز سمپاشی را تکرار می کنند.

سایر سموم:

۱- تری کلروفن ( دیپترکس ) sp 80%و ۱٫۵ کیلوگرم

مطالعه کنید: آشنایی با شپشک های سپردار- بخش چهارم

۲- دیمتوآت ( روکسیون ) EC 40% و ۱٫۵ لیتر در هکتار

مگس جالیز :

Dacus ciliatus

Diptera : tephritidae

این آفت خانواده کدوئیان به ترتیب خیارو هندوانه وطا لبی و کدو را برای تغذیه ترجیح میدهد. فعالیت این حشره روی گیاهان غیر زراعی نظیراستبرق و هندوانه ابو جهل نیز گزارش شده است.

زیست شناسی مگس جالیز:

زمستان را بصورت شفیره در خاک بسر می برد . حشرات کامل در دهه سوم خرداد ماه از شفیره های زمستان گذران خارج و یک تا سه روز بعد جفت گیری و دو تا سه روز بعد از جفت گیری در عمق ۱٫۵میلیمتر زیر پو ست میوه های جوان در دستجات ۲۰ تا ۳۰ عددی تخمریزی می نمایند . تخم ها پس از ۲ تا ۳ روز تفریخ شده و لاروها به طرف داخل میوه حرکت می کنند.

محل تخمریزی بعد از مدتی به رنگ قهوه ای تیره در می آید و تغییر شکل می دهد. این تغییر شکل در نهایت بصورت خمیدگی در میوه خودنمایی می کند . لاروها ی کامل از میوه ها خارج شده و غالبا” در عمق کمتر از ۵ سانتی متری خا ک تبدیل به شفیره می شوند . طول دوره لاروی ۷ تا ۱۱ روز و شفیرگی ۹ تا ۱۲ روز و طول یک نسل ۲۵ تا ۴۵ روز می باشد و درشرایط مشهد ۴ نسل در سال دارد .

کنترل مگس جالیز :

سایر سموم:

۱- تری کلروفن ( دیپترکس ) sp 80%و ۱٫۵ کیلوگرم

۲- دیمتوآت ( روکسیون ) EC 40% و ۱٫۵ لیتر در هکتار

کفشدوزک خربزه :

Epilachna elaterii

Coleoptera : Coccinellidae

کفشدوزک نسبتا” بزرگی است که رنگ عمومی آن قرمز آجری بوده و روی هر یک از بالپوش ها ۶ عدد لکه سیاه دیده می شود .

حشره کامل و لارو از برگ بوته های جالیز نظیر خربزه و گرمک و طا لبی و خیار و…. تغذیه نموده و برگ ها را به صورت توری در می آورند . گاهی حشرات کامل به تخمدان گل های گیاه میزبان نیز حمله می کنند وآنها را از بین می برند. یکی از میزبان های این حشره هندوانه ابوجهل با نام Citrulus colocyntus می باشد.

زیست شناسی کفشدوزک خربزه :

به صورت حشره کامل در شکاف های زمین و زیر کلوخه ها و یا زیر علف های هرز به سر می برد. در بهار با مساعد شدن شرایط آب و هوا ییاز محل های زمستان گذران خارج شده و از گیاهان وحشی خانواده کدوئیان تغذ یه می کند.

پس از مدتی به جالیز کاری ها خسارت می زند. حشره ماده تخم های خود را به صورت دسته های ۱۰ تا ۴۰ تایی در سطح زیرین برگ می گذارد . دوره جنینی ۳ تا ۱۳ روز و دوره لاروی یک ماه به طول می انجامد.لاروها ۳ مرتبه تغییر جلد داده و در روی برگ تبدیل به شفیره می شوند . دوره شفیرگی ۱۰ روز می باشد . ممکن است ۳ تا ۵ نسل در سال داشته باشد.

کنترل کفشدوزک خربزه :

۱- سم پاشی اول فصل بر روی هندوانه ابوجهل

۲- مبارزه شیمیایی در صورت بالا بودن تراکم جمعیت آفت با استفاده از یکی از سموم فسفره آلی مانند اکامت یا زولون

عروسک خربزه :

Aulacophora foveicollis

Coleoptera : Chrysomelidae

در درجه اول به خیار و خربزه و در درجه دوم به هندوانه و کدو خسارت می زند. حشره کامل برگ های گیاه میزبان را سوراخ سوراخ می کند ولی خسارت اصلی مربوط به لارو آفت می باشد که طوقه و ریشه گیاه حمله می کند و باعث خشک شدن بوته می شود.

مطالعه کنید: دلایل اهمیت مصرف کودهای آمینواسید در صنعت کشاورزی

زیست شناسی عروسک خربزه :

زمستان را بصورت حشره کامل در زیر توده های برگ های ریخته وخشک شده علف های هرز به خصوص گرامینه های وحشی و دائمی و در شکاف درختان یا شکاف زمین و یا در زیر کلو خه ها به سر می برد.

در بهار در اواسط فروردین تا اواسط اردیبهشت ظاهر و در ساعات گرم روز پرواز می نماید و از برگ گیاهان تغذیه می کند . مدت تغذیه حدود یک ماه است . اولین تخمریزی در اوایل خرداد ماه صورت می گیرد . هر حشره ماده تا ۳۰۰ عدد تخم می گذارد . تخم ها به صورت انفرادی در روی بوته خربزه یا در داخل خاک گذاشته می شود .

دوران تکاملی تخم حدود دو هفته می باشد . لاروها پس از خروج وارد خاک می شوند و از ریشه تغذیه و در داخل ساقه تونل ایجاد می کنند . دوره لاروی ۳۰ تا ۴۰ روز و قبل از این که لاروها تبدیل به شفیره شوند سه بار جلد عوض می کنند.

شفیره در خاک و در لانه گلی تشکیل می شود و بعد از ۱۰ روز حشرات کامل نسل دوم ظاهر می گر دند . خسارت نسل دوم اهمیت اقتصادی ندارد و حشرات برای زمستان گذرانی به پناهگاه های مختلف می روند . در برخی از نواحی گرمسیری تا ۵ نسل در سال دارد.

کنترل عروسک خربزه :

۱- کاهش رطوبت خاک یکی از عوامل محدود کننده تفریخ تخم و فعالیت لارو می باشد و بنابراین در مزارعی که کمتر آبیاری می شوند یا از روش پشته کاری و آبیاری نشتی استفاده می شود خسارت آفت کمتر می باشد .

۲- در صورت لزوم مبارزه شیمیایی استفاده از کاربارین ( سوین ) یا یکی از سموم فسفره آلی و چون لارو آفت ریشه خوار است و در زمان کشت از گرانول کلرپیریفوس به میزان ۲۰ کیلو در هکتار علیه لارو استفاده می شود.

سرخرطومی جالیز :

Acytopeus curvirostris

Coleoptera : Curculionidae

سه نسل در سال دارد و زمستان را به صورت حشره کامل در داخل میوه خشک شده می گذراند. حشرات کامل همزمان با تشکیل میوه ها ی هندوانه ابوجهل یا جالیز (هندوانه و خربزه و طالبی و خیار و کدو ) در مناطق جالیز کاری ظاهر می شوند. ابتدا حشره از میوه تغذیه کرده سپس درسمت سایه میوه تخمگذاری می کند .

تخم معمولا” در کنار سوراخی که بوسیله خرطوم در پوست میوه ایجاد شده می گذارد. وقتی لارو از تخم خارج شد با یک نوبت خزیدن در حفره افتاده و رو به طرف میوه شروع به تغذیه می کند . حفره تخم ریزی پس از چند روز مسدود شده ولی چون سلول های اطراف آسیب دیده و رشد نکرده و با توجه به رشد طبیعی سایر سلول های آن خمیدگی و پیچشی در میوه ایجاد شده و شکل اولیه خود را از دست می دهد.

در یک کانون تخمریزی ۳۸ تخم شمارش شده است . میوه انتخاب شده جهت تخم گذاری باید پوستی نازک و شاداب داشته و قطر آن نباید از ۵ تا ۸ سانتیمتر تجاوز کند. در صورتیکه پوست سخت شود حشره قادر نیست در آن ایجاد کند. برخی اوقات حشره نر محل دم میوه و یا ساقه فرعی را قطع می کند لذا میوه شادابی خود را از دست داده و چروکیده می شود.لاروها محتویات درون میوه را خورده و سپس در درون همان میوه های خشکیده تبدیل به شفیره می شوند. در این میوه ها انبوهی از لانه های شفیرگی مشاهده می شود.

دوره جنینی ۲ تا ۴ روز و دوره لاروی ۱۱ تا ۱۴ روز و دوره شفیرگی ۳ تا ۱۰ روز می باشد. در شرایط مساعد حشره کامل از شفیره خارج شده و دوباره فعالیت می کند و در شرایط نامساعد درون حفره شفیرگی زمستان گذرانی می کند.