آیا می دانید بیماری لکه حلقوی نکروزه چیست ؟؟؟ می دانستید که عامل بیماری لکه حلقوی نکروزه ویروس می باشد !!!! عامل بیماری یک ویروس ایزومتریک به قطر nm30، جزء جنس Ilavirus و از خانواده Bromoviridae می باشد. این ویروس دارای ژنوم از نوع آر- ان- ای تک رشته ای مثبت سه بخشی می باشد (Fulton, 1970). این ویروس از جمله عوامل بیماری زای محدود کننده محصول در میوه کاری های جهان محسوب می شود
بررسی بیماری ویروسی لکه حلقوی نکروزه هسته داران و سایر ویروس های گیاهی مربوط به جنس Ilarvirus Pronus Necrotic Ring spot , PNRSV
عامل بیماری یک ویروس ایزومتریک به قطر nm30، جزء جنس Ilavirus و از خانواده Bromoviridae می باشد. این ویروس دارای ژنوم از نوع آر- ان- ای تک رشته ای مثبت سه بخشی می باشد (Fulton, 1970). این ویروس از جمله عوامل بیماری زای محدود کننده محصول در میوه کاری های جهان محسوب می شود. PNRSV موجب کاهش کمی و کیفی میوه ها شده و خسارت هنگفتی را همه ساله به میوه کاری های سراسر جهان وارد می سازد. در بعضی مواقع خسارت تا میزان ۵۰ درصد در باغات گزارش شده است (vaskova et al., 2000 ). اولین بار این ویروس از آمریکا در سال ۱۳۴۱ از درختان هلو گزارش شده است و تا کنون نژادهای متعددی از PNRSV از بیشتر گونه های هسته دار زراعی در نقاط مختلف جهان به دست آمده است. این ویروس در ایران اولین بار از استان های آذربایجان شرقی و اردبیل در سال ۲۰۰۴ و در سال ۲۰۰۶ توسط رخشنده رو و همکاران از شمال کشور از روی گیاهان خانواده رزاسه و موراسه گزارش شده است. خسارت آن در ایران نیز قابل توجه بوده و شدت علایم آن بر اساس استرین ویروس، شرایط محیطی و نوع میزبان متفاوت می باشد.
ویروس PNRSV(شکل پایین)، ویروس های ایزومتریک خانواده ی Bromoviridae (شکل بالا).
برخی از جدایه های PNRSV لکه های بافت مرده در برگ ها ایجاد نموده و موجب غربالی شدن برگ ها می شوند. به وجود امدن لکه های نکروتیک در برگ ها و در اطراف این لکه ها و سپس پیدایش بافت های جدا کننده در اطراف این لکه ها شبیه به بیماری غربالی با عاملیت wilsinomyces carpophilus می باشد. برگ های مبتلا به ویروسPNRSV دچار ریزش می شوند، از دیگر نشانه های این بیماری سرخشکیدگی شاخه ها همراه با زوال درخت می باشد. ممکن است از اواسط تابستان به بعد علائمی بر روی درخت دیده نشود. این نشانه در اولین سال وقوع آلودگی سیستمیک در برگ های جوان ایجاد می شود ولی بر روی برگ ها و میوه های سال های بعد این نشانه ها بسیار کم بروز می نماید. علایم سال اول شدید بوده و آن را علایم شوک (Shock symptom) می نامند و در سال های بعد علایم کاهش می یابد.
علائم لکه غربالی ناشی از ویروس PNRSV
برخی جدایه ها نیز موجب ایجاد نقوش خطی و موزاییکی در ارقام آلو و بادام می شوند. در بیشتر گونه های هسته دار بروز نشانه ها به رقم و جدایه ویروس بستگی دارد (Mourey et al., 2000 ).
ایجاد نقوش خطی ناشی از ویروس لکه حلقوی نکروزه هسته داران روی برگ گیلاس
در مورد این ویروس متوجه شده اند که دانه گرده هم می توند بذر و هم درخت پایه را آلوده کند. درصد آلودگی در بذر ها بالا بوده و همه درختان میوه هسته دار آلوده می شوند. این ویروس به صورت مکانیکی نیز به درختان و گیاهان علفی قابل انتقال می باشد. در بسیاری از گونه های هسته دارها، PNRSV با دانه گرده چه به صورت سطحی یا داخلی منتقل می شود. چون این ویروس با بذر منتقل می شود و با شیوه های تکثیر گیاهان به سهولت انتشار پیدا می کند، می توان آن را هرجا که هسته دارهای زراعی کاشته می شوند، پیدا کرد. ویروسی که به دانه گرده منتقل می شود ممکن است نه تنها بذر و نهالی که از آن رشد کرده را آلوده کند، بلکه مهم تر اینکه می تواند از طریق گل تلقیح شده به طرف پایین درخت در داخل گیاه مادر منتشر شده و بدین ترتیب آن را آلوده به ویروس نیز می کند.
۱- استفاده از ارقام مقاوم
۲- تدارک برنامه های گواهی بهداشت که در آن ارقام مهم و انتخابی درختان میوه در خزانه ها از نظر ویروس آزمایش شده و در صورت عدم آلودگی برای آن ها گواهی بهداشت صادر می گردد.
۳- مدیریت باغ های آلوده برای جلوگیری از انتقال بیماری به سایر درختان : یه طور کلی مدیریت موثر باغ های بیمار شامل، حذف سریع درخت بیمار، استفاده از پیوندک عاری از بیماری و جلوگیری از استقرار کندوهای زنبور عسل که حداقل تا دو هفته قبل از آن در باغ های میوه درختان هسته دار مشکوک به آلودگی بودند.
ویروس های دیگری که با این ویروس مرتبط می باشند :
ویروس موزاییک چین دار گیلاس؛ این ویروس سویه ای از ویروس لکه حلقوی نکروز هسته داران می باشد، با این تفاوت که در اثر آلودگی به این ویروس برگ ها کمی چین دار می شوند.
علائم لکه غربالی و چروکیدگی کم برگ در اثر آلودگی به ویروس موزاییک ناصاف گیلاس
روی برگ های آلو خطوطی به اشکال مختلف و گاهی نقش بلوطی دیده می شود.
ایجاد نقوش بلوطی در اثر فعالیت ویروس نقش خطی آلو
عامل آن ویروسی از جنس Ilarvirus است که ژنوم آن ssRNA و ۳ بخشی هستند و اندازه ذرات ویروس ۲۵-۲۹ نانومتر هستند. . بیماری بصورت لکه های کلروتیک روی برگها و اندامهای جوان دیده می شود. چنانچه خسارت شدید باشد برگهایی که دچار بافت مردگی(نکروتیک) شده باشند سوراخ شده، ریزش می کنند. بیماری در ایران وجود دارد. با پیوند و بصورت مکانیکی قابل انتقال است، ولی از طریق عصاره و دانه گرده منتقل نمی شود. ناقل بیولوژیکی نیز برای آن شناخته نشده است.
علائم ناشی از ویروس موزاییک سیب
د- ویروس موزاییک رز :
علائم مربوط به موزاییک رز بسیار متغیر است و شاخص ترین آن عبارتند از ایجاد خطوط، لکه های حلقوی کلروز و لکه های حلقوی کلروز و لکه بر روی برگ ها در طی یک فصل رشد. ظهور شبکه ای زرد رنگ و موزاییک مانند از مشخصات این بیماری است. تولید گل تحت تاثیر این بیماری قرار نمی گیرد اما کیفیت عمومی گیاه به دلیل علائم ایجاد شده بر روی برگ کاهش می یابد. رشد گیاه آلوده آهسته و کند می شود و احتمال بیشتری وجود دارد که کیاه آلوده در زمستان از بین برود. مشکل اصلی این بیماری علائمی است که اغلب پنهان می شود و فقط در برگ های اولیه قابل مشاهده هستند. بیماری در فصل بهار بیشتر مشهود است. با حذف گیاهان آلوده می توان بیماری را کنترل کرد، گرمادرمانی و استفاده از ارقامی که حساسیت کمتری به بیماری نشان می دهند نیز در کاهش بیماری موثر است.
علائم ناشی از ویروس موزائیک رز
مرجع : نصرالله نژاد، س. ۱۳۸۴٫ بیماری های مهم ویروسی، شبه ویروسی و پروکاریوت های درختان میوه. موسسه فرهنگی و انتشاراتی مختومقلی فراغی. ۱۹۵ صفحه.
رحمانیان، پ. رخشنده رو، ف و زمانی زاده، حمیدرضا. ۱۳۹۲٫ ردیابی و تعیین پراکنش ویروس لکه حلقوی نکروتیک هسته داران در تعدادی از باغات درختان میوه موجود در برخی مناطق فارس و گلستان. مجله دانش گیاهپزشکی ایران. شماره ۴۴٫ صفحات ۱۳۹-۱۲۹٫
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد گیاهپزشکی
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید