سوسک باقلا در بیشتر نقاط دنیا وجود داشته و در کشورهای خاور نزدیک از جمله ایران خسارت شدیدی وارد می آورد. این آفت تنها به باقلا حمله کرده بلکه به نخود، لوبیا و واریته های مختلف آن نیز حمله می کند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید…
Bruchus rufimanus Boheman, 1833
(Coleoptera., Bruchidae)
سوسک باقلا در بیشتر نقاط دنیا وجود داشته و در کشورهای خاور نزدیک از جمله ایران خسارت شدیدی وارد می آورد. این آفت تنها به باقلا حمله کرده بلکه به نخود، لوبیا و واریته های مختلف آن نیز حمله می کند.
حشره کامل بطول ۴ تا ۵ میلیمتر، عرض ۲٫۵-۲ میلیمتر و به رنگ عمومی قهوه ای است. شاخکها ۱۱ مفصلی و به استثنای ۴ مفصل قرمز رنگ قاعده ی بقیه ی مفاصل سیاهرنگ می باشند. طول صفحه پشت قفس سینه تقریبا برابر عرض آن است و عریض ترین قسمت آن نیز در قاعده است که در این قسمت یک لکه سفید رنگ وجود دارد. ران پاهای جلویی به رنگ قرمز حنایی و بر روی ساق پاهای عقبی خار طویلی وجود دارد. بر روی بالپوشها خطوط موازی در جهت طول بدن دیده می شود و تمام سطح بالپوش ها از موهایی به رنگ زرد و قهوه ای پوشیده شده است. طول بالپوشها کمتر از طول بدن است و حلقه آخرین شکم را نمی پوشاند. حلقه آخری شکم از موهای سفید رنگی پوشیده شده و بر روی آن دو لکه ی سیاهرنگ دیده می شود.
حشره ی کامل سوسک باقلا
تخم های این آفت به شکل بیضی به طول ۵/ ۰میلیمتر و به رنگ سفید خاکستری است.
لارو سفید رنگ و طول آن پس از رشد کامل به ۵/۶ میلیمتر می رسد. دارای پاهای سینه ای ضعیفی بوده ولی پس از نفوذ به داخل دانه، پاها را از دست داده و به شکل لاروهای کرمی شکل در می آید.
طرز زندگی این حشره مانند سوسک نخود فرنگی است و در سال یک نسل دارد. حشره کامل زمستان ها را در انبارها و داخل دانه های باقلا می گذراند. اوایل بهار وقتیکه گرمای محیط به ۱۵ درجه ی سانتیگراد رسید حشرات کامل به پرواز درآمده و برای رساندن خود به مزارع باقلا تا ۲ کیلومتر می توانند پرواز کنند. حشرات کامل پس از آنکه یک دوره کوتاه مدت از شاخه های لطیف و جوانه ها تغذیه نمودند، جفت گیری کرده سپس ماده ها روی غلافهای جوان بطور تک تک تخم گذاری می کنند. تخمها بوسیله ماده ی چسبناکی به سطح غلافها چسبانیده می شود. تعداد تخمها بر روی هر غلاف به ۹ عدد میرسد ولی در موارد حمله شدید این تعداد ممکن است به ۴۸ عدد نیز برسد. در اینجا بر عکس سوسک نخود فرنگی و سوسک عدس، در هر دانه ی باقلا ۳-۲ لارو و به ندرت تا ۵ عدد لارو می توانند دوره تکاملی خود را به پایان برسانند. تمام تخمهای گذاشته شده معمولاً باز نمیشوند. به نظر می رسد شماری از جنین ها در اثر سرما و بارندگیها از بین می روند. دوره ی رشد جنینی در حدود ۱۱ روز طول می کشد پس از این مدت تخمها باز شده لاروهای جوان مستقیماً به داخل غلاف و از آنجا به درون دانه نفوذ می کنند. در داخل هر دانه باقلا معمولاً چندین لارو می توانند فعالیت نمایند.
از درون یک دانه گاهی تا ۷ حشره ی کامل خارج میشود. دوره رشد لاروی برحسب شرایط آب و هوایی متغیر و بین ۷۵-۴۰ روز است. دوره شفیرگی ۱۳-۶ روز به طول می انجامد. ظهور اولین حشرات کامل مصادف با برداشت محصول است و خسارت آن فقط مربوط به لارو آن است.
سیکل زندگی سوسک باقلا
تخم ها پس از ۱۰تا۱۲ روز تفریخ و لارو کوچکی از آنها خارج و داخل غلاف باقلا و سپس داخل دانه های باقلا می شود. لاروها با تغذیه ی خود موجب سوراخ شدن دانه های باقلا شده و بذور آلوده قوه ی نامیه خود را از دست می دهند. این حشره بر عکس سوسک نخود فرنگی و عدس، در هر دانه ی باقلا ۲تا ۳ لارو و ندرتا تا ۵ لارو را می تواند جا دهد. دوره ی لاروی ۲ تا ۳ ماه به طول می انجامد و سپس تبدیل به شفیره می شود و ۱ تا۲ هفته بعد حشره ی کامل خارج می شود.
نحوه ی خسارت سوسک باقلا
مبارزه ی شیمیایی : برای مبارزه علیه این آفت بایستی مزرعه ی باقلا را در موقع به گل رفتن بوته ها با یکی از سموم حشره کش مناسب (دیازینون، فوزالن ۱لیتر در هکتار) سمپاشی نمود. در اروپا از سموم پایروتیروئیدی برای مبارزه با این آفت استفاده می شود.
رعایت بهداشت زراعی : لازم است پس از برداشت، بوته های باقلا را جمع آوری و منهدم کرد و علاوه بر این زمین را شخم نمود.
مبارزه ی بیولوژیک : در اروپا از تله های فرمونی (Semiochemical- baited trapping) برای به دام انداختن حشره های بالغ این سوسک استفاده می شود.
استفاده از تله های Semiochemical- baited trapping در اروپا برای به دام انداختن Bruchus rufimanus
محصول باقلا رابه مدت ۳ تا ۴ ساعت درحرارت ۵۷ درجه سانتی گراد قرارداد تا چنان چه حشره ای در داخل آنها وجود دارد از بین برود. همچنین برای ضدعفونی بذور باقلا از قرص های فستوکسین به مقدار ۱۰تا ۲۰ قرص برای هر تن محصول و یا از گازهای فومیگان مانند متیل برومید استفاده نمود. در خصوص ضدعفونی بذور با سموم گازی باید رطوبت بذر کمتر از ۱۴-۱۲ درصد بوده، دز سم و مدت زمان ضدعفونی رعایت گردد، توجه شود که مصرف سم روی قوه نامیه بذر اثر سوء نداشته باشد و پس از ضدعفونی، تهویه بذر صورت گیرد.
منابع : م. خانجانی. ۱۳۹۱٫ آفات سبزی و صیفی ایران. انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
Roubinet, E. 2016. Management of the broad been Weevil (Bruchus rufimanus Boh.) in faba bean (Vicia faba L.). Upsala, Sweden. Department of Ecology.
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید