این بیماری انتشار جهانی دارد و اولین بار در سال ۱۸۹۶ در آمریکا گزارش شده است. یکی از مهم ترین بیماری های سیب زمینی در سراسر دنیا بوده و خسارت فراوانی را به این محصول وارد می سازد.
به طوریکه در بعضی از کشورهای آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین به صورت اپیدمی در آمده است.در ادامه مقاله همراه ما باشید…
Bacterial wilt of potato
Ralstonia solanacearum (E.F. smith) Yabuuchi
این بیماری انتشار جهانی دارد و اولین بار در سال ۱۸۹۶ در آمریکا گزارش شده است. یکی از مهم ترین بیماری های سیب زمینی در سراسر دنیا بوده و خسارت فراوانی را به این محصول وارد می سازد.
به طوریکه در بعضی از کشورهای آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین به صورت اپیدمی در آمده است.
بیماری هایی که توسط نژادهای مختلف این باکتری روی گیاهان ایجاد می شود به اسامی پوسیدگی قهوه ای، پژمردگی باکتریائی سیب زمینی و بیماری لزجی نیز نامیده می شوند.
به طور کلی این بیماری تقریبا در کلیه مناطق سیب زمینی کاری مهم ایران مشاهده می شود و عامل بیماری از بوته های آلوده جدا شده است.
بر اساس گزارش بهار و دانش (۱۳۶۷ ) میزان وقوع بیماری در منطقه فریدون ۴%، شهرکرد ۱۰% و سفید دشت بروجن ۳۰% بوده است.
در سال ۱۳۶۲ این بیماری آزمایشی سفید دشت سبب پژمردگی و مرگ و میر ۵۶% بوته ها و کاهش ۳۷% محصول گردیده است. عامل بیماری علاوه بر سیب زمینی قادر است به گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان نیز حمله کند.
در اندام های هوایی نباتاتی که بیشتر مورد حمله قرار می گیرد از قبیل سیب زمینی، گوجه فرنگی، فلفل و بادمجان، علایم بیماری به صورت حاد و پژمردگی در تمام مراحل رشد بوته ها و بویژه در بوته های جوان ظاهر می شود.
دگرگونی های حاصل شده صرف نظر از تظاهر عمومی علائم بیماری، به نوع میزبان و سرعت بروز دگرگونی که خود تحت تاثیر عوامل اکولوژیک است بستگی دارد.
در گیاه گوجه فرنگی قبل از بروز علائم پژمردگی، برگ ها شکل ویژه ای به خود گرفته و ریشه های نا به جا در طول ساقه بوجود می آیند.
علائم نامبرده در شرایطی که جهت رشد گیاه مساعد است بروز می نماید، در غیر اینصورت در مدت کوتاهی تمام اندام های هوایی بوته ها از پای می افتند.
در سیب زمینی نیز ممکن است بیماری موجب پژمردگی و پلاسیدگی برگ ها، سبز خشکی سریع شاخه و برگ شود. در بعضی موارد علائم پژمردگی فقط قسمتی از بوته های آلوده را فرا می گیرد مثلا در واریته های مقاوم بادمجان علائم بیماری فقط در بعضی از شاخه ها مشاهده می شود.
نشانه های پژمردگی باکتریایی سیب زمینی در اندام های هوایی بوته های سیب زمینی و گوجه فرنگی
در بوته های سیب زمینی فعل و انفعالات عفونی که در غده ها رخ می دهد به وضوح دیده می شود.
تحولات مزبور ممکن است همزمان با آلودگی قسمت هوایی و یا مستقل از آن گسترش یابد به طوریکه بعضی از بوته های آلوده علائم مشخص بیماری را درقسمت های هوایی بروز می دهند ولی در غده ها هیچ گونه اثری دیده نمی شود و یا علایم خفیفی نشان می دهد.
عکس این موضوع نیز ممکن است اتفاق بیفتد مثلا در بوته هایی که علایم ویژه ای را در قسمت های هوایی نشان نمی دهند غده ها به شدت دگرگون شده اند. آثار بارز بیماری در غده ها، سیاه شدگی آوند ها می باشد.
نشانه های بیماری پژمردگی باکتریایی سیب زمینی Ralstonia solanacearum بر روی غده های سیب زمینی
در برش عرضی غده ها و در اثر فشاری که به آن ها وارد می شود ترشحات باکتریایی به صورت قطرات سفید رنگی از آوند ها خارج می گردد.
در برش عرضی غده های آلوده به باکتری R. solanacearum در اثر فشاری که به آن ها وارد می شود ترشحات باکتریایی به صورت قطرات سفید رنگی از آوند ها خارج می گردد.
سیاه شدگی آوندها درمراحل پیشرفته بیماری در خارج غده ها نمایان گردیده و به صورت لکه های فرورفته زیرپوستی به رنگ تیره مشاهده میشود.
در اثر دگرگونی های فوق اغلب در قسمت جوانه ها و انتهای غده ها مواد موسیلاژی خارج می شود.
وجود مواد مزبور باعث چسبیده شدن ذرات خاک به صورت قشری در محل خاک می شود.
بعضی تغییرات حاصله در غده های آلوده در اثر مداخله عده ای از میکروارگانیسم های ثانویه تشدید شده، موجب از هم پاشیدگی تمام قسمت های داخلی غده به استثنای پوسته خارجی که مقاوم است می گردد.
تغییر رنگ آوندها درمراحل پیشرفته بیماری پژمردگی باکتریائی در گوجه فرنگی
باکتری عامل بیماری پوسیدگی قهوه ای یا پژمردگی قهوه ای یا پژمردگی باکتریائی سیب زمینی Ralstonia solanacearum (E.f Smith) Yabuuchi می باشد.
این باکتری گرم منفی، میله ای کوتاه به ابعاد ۰٫۵ تا ۱٫۵ میکرومتر و تاژک قطبی (متحرک با یک تاژک قطبی) است.
رنگ کلنی ها در محیط آگار، مات می باشد که با رشد آن ها به رنگ تیره در می آید. کلنی ها کوچک، نامنظم، صاف، مرطوب و درخشان می باشد.
این باکتری دارای سه نژاد است که نژاد ۱ به گیاهان خانواده سولاناسه مثل بادمجان، توتون، گوجه فرنگی و سیب زمینی حمله می نماید و نژاد ۲ روی موز حالت پارازیتی دارد و نژاد ۳ روی سیب زمینی حالت بیماریزایی قوی دارد ولی در توتون به صورت پاتوژن ضعیفی است.
کلنی باکتری R. solanacearum در محیط کشت (تصویر سمت چپ)، سلول باکتری (تصویر سمت راست)
زمستان گذرانی انگل در غده های سیب زمینی، علف های هرز خانواده سولاناسه و خاک صورت می گیرد.
بنابراین خاک های آلوده منبع آلودگی به شمار می روند. انسان و عوامل دیگر نیز در انتشار باکتری دخالت دارند.
انسان علاوه بر اینکه نشاهای آلوده ولی ظاهرا سالم را به مزارع منتقل می نماید، از طریق شخم و آبیاری زمین ها موجب انتقال انگل از محلی به محل دیگر می گردد.
وسایل کار هم در انتشار باکتری دخالت دارد. در مزارع گوجه فرنگی باکتری ریشه های فرعی بوته ها را اشغال کرده و در اثر تماس ریشه های مزبور با ریشه های دیگر بیماری انتقال می یابد.
آلودگی گیاه میزبان به طور عمده از طریق زخم صورت می گیرد.
صدمه وارده به ریشه به وسیله نماتدها و وسایل کشاورزی به نفوذ باکتری به داخل ریشه به وسیله نماتدها و وسایل کشاورزی به نفوذ باکتری به داخل ریشه و در نتیجه آلودگی کمک می کند. بیماری ممکن است از طریق غده های بذری یا نشاهای آلوده گوجه فرنگی، فلفل یا بادمجان وتارد منطقه جدید گردد.
گونه R.solanacearum باکتری گرما دوستی است، که حرارت بهینه بیشتر نژادهای آن ۳۰ تا ۳۲ درجه سانتی گراد است. رطوبت نسبتا زیاد خاک نیز برای فعالیت این باکتری مناسب است.
عامل بیماری در خاک های مختصر اسیدی، خنثی و قلیایی رشد و فعالیت دارد. در انواع خاک ها از جمله شنی، لومی، رسی، خاک های آلی ماک (Muck ) و پیت باقی می ماند، ولی در خاک های آهکی نوع مارل (Marl ) دوام نمی آورد.
– استفاده از اندام های سالم جهت تکثیر (بویژه غده های سیب زمینی) و کشت واریته های مقاوم در مقابله با بیماری بسیار موثر است.
– از کشت گیاهان حساس در مناطق آلوده باید خودداری شود و به جای آن ها گیاهان مقاوم با رعایت تناوب زراعی به مدت ۴ الی ۵ سال کشت گردند.
– کنترل علف های هرز حساس خانواده سولاناسه نیز توصیه می شود.
– از کشت گیاهان حساس در مناطق آلوده باید خودداری شود و به جای آن ها گیاهان مقاوم با رعایت تناوب زراعی به مدت ۴ الی ۵ سال کشت گردند.
– کنترل علف های هرز حساس خانواده سولاناسه نیز توصیه می شود.
– در سال های اخیر تلاش هایی در مورد مبارزه بیولوژیک با این باکتری صورت گرفته که از آن جمله به کارهایی که توسط Silveira و همکاران (۱۹۹۵) انجام گرفته می توان اشاره کرد. پژوهشگران فوق اظهار می دارند که ایزوله های Bacillus spp که از ریزوسفر محصولات مختلف جدا شده اند می توانند برای مبارزه با R. solanacearum مورد استفاده قرار گیرند مطالعه در این زمینه در ایران نیز ضروری به نظر می رسد.
– ارقام سیب زمینی فرسیا، دیامانت و موندیال و رقم گوجه فرنگی L-528 نسبتا مقاوم گزارش شده است( باقری و تقوی ۱۳۷۹ ).
منبع : اعتباریان، ح. ر. ۱۳۸۷٫ بیماری های سبزی و صیفی و روش های مبارزه با آن ها. انتشارات دانشگاه تهران.
گرد آورنده : سپیده مدنی – کارشناس ارشد بیماری شناسی.
پیشنهاد ما به شما:
دیدگاهتان را بنویسید